Life - The race against Time.
https://www.youtube.com/watch?v=4Aw_m6xuZ6Y&list=PLEC7831C0000FFC2E&index=6
http://www.bbc.co.uk/programmes/p00gqnyf
Nếu như bạn có thể ngăn cản sự trôi đi liên tục của thời gian .... làm nó trôi chậm lại ... hay đẩy nó đi nhanh hơn. Nếu bạn có thể dừng bước đi của thời gian ... thậm chí khiến thời gian quay ngược về quá khứ. Thế giới mà chúng ta vẫn thấy sẽ trở nên rất khác biệt. Thử nghĩ xem khi con người chúng ta có thể tiến hành một cuộc du hành xuyên qua thời gian.
Mọi người luôn luôn phải theo sát giờ giấc từng ngày. Cuộc sống như là một cuộc chạy đua với thời gian. Mọi sinh vật sống đều chịu áp lực hàng ngày hàng giờ thôi thúc chúng đi tìm kiếm ăn ... kết đôi và làm tổ... nhưng trước khi tất thảy hoạt động đó diễn ra, thời gian của chúng liên tục được đếm.
Bằng cách tua nhanh không gian qua ngày tháng hay nhiều năm, chúng ta sẽ thấy được cách các loài động thực vật thích nghi để tiếp tục cuộc đua với thời gian. Tại sao con chuột chỉ sống trong hai năm ...trong khi cá voi có thể đạt tới 200 tuổi ? Tại sao những con cua này có chiếc đồng hồ sinh học của riêng mình, bị reset lại mỗi ngày? Điều gì đẩy những con tuần lộc này chạy hàng ngàn km, băng qua những điều kiện khắc nghiệt nhất trên Trái đất ? Và điều gì khiến loài chim ruồi này trở nên rất đặc biệt trong thế giới loài chim ?
Đó chính là thời gian. Bằng cách tua nhanh hàng thế kỉ trong vài giây, chúng ta sẽ nhận ra một cách rõ ràng sự thay đổi sự sống ở các loài vật. Nhưng liệu có thứ gì thực sự đánh lừa thời gian và bất tử?
Động vật khác nhau có tuổi thọ khác nhau. Lấy ví dụ một người đàn ông và chú chó của mình. Cả hai đều trông giống như có thể chạy liên tục ... nhưng một trong số hộ đã qua tuổi trưởng thành. Chú chó rất khoẻ mạnh nhưng nó đã 6 tuổi, với loài chó thì nó đã ở tuổi trung niên rồi. Tại sao các loài vật lại có tuổi thọ khác nhau nhiều đến vậy ? Ngay cả với điều kiện sống tốt, một con chuột nhà được xem là khá may mắn khi nó sống được đến 2 tuổi. LIệu tuổi thọ chỉ phụ thuộc vào kích thước cơ thể ?Dĩ nhiên con chuột trưởng thành cũng nhỏ bé so với các loài khác nhưng kích thước cơ thể không phải là tất cả lý do. Xuống mặt đất kiếm mồi một lát cũng đầy nguy hiểm. Cái giá cho cuộc sống ngắn ngủi này chính là tốc độ sinh trưởng.Một con chuột sơ sinh lên với tốc độ chóng mặt. Trong vài ngày sợi lông đầu tiên mọc ra ... Rồi cơ thể của chúng dài ra ... Râu mép mọc và ... tai nở ra. Một con chuột sơ sinh trưởng thành chỉ trong NĂM tuần. Ngay lập tức nó có thể bắt đầu sinh đàn chuột con mới. Trong cuộc đời ngắn ngủi của mình, một con chuột chỉ có một vài thứ cho nó. Bạn không cần tính toán gì cũng có thể nhận ra lũ chuột có thể sinh sôi nảy nở khắp nơi. Một con chuột có thể không sống được bao lâu nhưng cách chúng sinh sôi nảy nở nhanh chóng như vậy chính là một yếu tố để sinh tồn. Một con cú hoang dã có thể sống đến tám năm. Điều gì khiến chúng sống lâu hơn ? Không chỉ to lớn hơn loài chuột. Bố mẹ của chúng phải mất cả năm kiếm mồi nuôi chim cú con. Tua nhanh thời gian nhiều tháng, chúng ta sẽ thấy được quá trình lớn lên phức tạp của chim non để trở thành một thợ săn thành công. Nó cần một cái mỏ chắc khoẻ đủ sức kẹp con mồi ... Bộ lông cánh đặc biệt giúp nó có thể lướt nhẹ trong đêm ... móng vuốt có thể kìm chặt các loài gặm nhấm ... và lông quanh mắt tạo thành hình nón thu nhận ánh sáng. Giống như những chiếc anten chảo vệ tinh, nó có thể nhận ra những chuyển động nhỏ nhất dưới mặt đất. Ngay cả khi nó đã có đầy đủ yếu tố, chú cú mới lớn vẫn cần thời gian học các kỹ năng săn mồi. Chỉ sau đó nó mới có thể hy vọng tìm thấy một con cái và có một gia đình riêng của mình. Cách sống của chúng khắt khe hơn nên loài cú phải lớn lên từng bước một.Đó là lý do tại lũ chim cú sống lâu hơn rất nhiều so với những con chuột. Có một số loài có khả năng kéo dài tuổi thọ của nó đến một mức tuyệt đối. Đứng đầu danh sách có thể kể đến loài cá voi răng sừng đầu cong ở Bắc cực - kích thước to lớn của chúng chứng tỏ chúng phải sống khá lâu, nhưng ở Bắc cực chúng phải mất hàng chục năm mới đạt đến tuổi trưởng thành. Nhưng đó không phải là điều duy nhất làm chúng chậm lớn. Trong thế giới của băng giá, có thể mất vài tuổi mới tìm được một bạn tình. Ở đây không thể ghép đôi nhanh được.Trong vùng nước đầy khó khăn này lũ cá voi cần thời gian dài để đảm bảo chắc chắn sự sống còn cho thế hệ sau. Với con người thì sao? Theo tỉ lệ kích thước, và trên thực tế, hầu hết mọi người đều tìm được bạn đời và lập gia đình ở tuổi ba mươi. Nhưng cuộc sống của chúng ta không dừng lại ở đó. Mặc dù tuổi thọ của con người đã được kéo dài thêm, chúng ta hy vọng vẫn có thể nuôi dạy con cháu qua kinh nghiệm của mình. Các động vật sống theo cộng đồng như linh trưởng, con người hay cá heo có một khoảng tuổi thọ bổ sung. Chúng ta sống thêm được để trở nên có ích khi về già. Ông bà và các thành viên trong đại gia đình có thể truyền đạt lại kinh nghiệm, tài sản và dĩ nhiên là còn có thể trông bọn trẻ con. Chuột, chim cú, cá voi và cả con người - Tất cả chúng ta đã có tuổi thọ khác nhau mà phù hợp với cách thức và nơi chúng ta đang sống. Nhưng bất kể bạn sống trên đời dài hay ngắn, tất cả chúng ta đều chịu chi phối của chiếc đồng hồ khổng lồ. Buổi sáng ở Hồng Công, hàng triệu người bắt đầu đi làm.Cảnh đông đúc nhộn nhịp này trông không giống với đời sống tự nhiên vốn có của con người. Thực tế chúng ta không chỉ đơn giản là một loài động vật. Mọi ngừoi như bị mắc kẹt vào thói quen, lịch làm việc hàng ngày. Tại một hòn đảo xa xôi tận Thái Bình Dương, loài sứa vàng đã bơi chật kín hồ. Cho đồng hồ chạy nhanh lên, chúng ta thấy lũ sứa cũng có một giờ cao điểm. Hằng ngày chúng cùng ngoi lên rồi lặn xuống băng qua hồ nước. Tại sao chúng cũng tham gia cuộc đua với loài chuột ? Manh mối nằm ở chính màu vàng trên cơ thể chúng, nó được tạo ra bởi hàng triệu tế bào tảo sống trên cơ thể sứa. Đám tảo sản sinh ra đường cộng sinh với sứa. Để giữ được màu vàng phức tạp này, đám tảo cần đến một nhân tố bí mật đó là ánh sáng mặt trời. Lý do lũ sứa bơi theo ánh nắng.Sứa bơi lên mang theo tảo mỗi buổi sáng. Hồ nước trở lên rực rỡ như thạch nổi lên mặt nước, nhưng những con sứa chưa chấm dứt công việc của mình. Cả ngày chúng phải bơi khắp hồ nước, bám theo bóng cung của mặt trời. Đó là một ngày dài, nhưng để sống sót chúng chỉ có cách kiêm ăn này. Quan hệ cộng sinh của chúng rất thành công, lũ sứa đã sinh sôi tràn khắp hồ, phải đến 10 triệu con. Khác với con người, công việc của chúng không có nghỉ giải lao. Ngày này qua ngày khác, giờ này rồi giờ khác. Mặt trời lặn xuống làm tín hiệu khiến lũ sứa lặn sâu xuống hồ. Cũng như chúng ta cần để hành khách xuống xe nghỉ ngơi và phục hồi sức khoẻ, đám tảo cần nghỉ ngơi hấp thu dinh dưỡng đã chìm xuống đáy. Loài tảo đến đây trên cơ thể những con sứa. Ngày mai mọi thứ lại bất đầu như vậy. Ở đây mặt trời là ông chủ. Con người cũng như nhiều loài sinh vật khác, đồng hồ sinh học bắt đầu đếm khi hơi ấm và ánh sáng mặt trời tràn đến, và tắt khi nó chìm khỏi tầm nhìn. Nhịp điệu hàng ngày này xoay vần lấy chúng ta. Có thể bạn không cảm nhận được nó, nhưng chiếc đồng hồ lớn trên bầu trời đã đặt ra thời điểm bạn làm việc tốt nhất. Nhưng nó không chỉ là thứ duy nhất kiểm soát sự sống trên Trái đất...Ở gần chúng ta là mặt trăng và nó cũng gây ảnh hưởng mạnh mẽ lên nhiều loài động vật. Khi quay xung quanh Trái đất nó kéo lệch một lượng nước biển khổng lồ và gây ra thuỷ triều. Thuỷ triều lên xuống hai lần mỗi ngày nhưng đó không chỉ thể hiện có vậy. Mỗi ngày thời gian của triều mới dịch sớm trước gần một giờ.Đó là một lịch trình phức tạp, vậy làm thế nào để sống dựa vào nó? Hai giờ chiều tại thiên đường lướt sóng bên bờ biển nước Úc, những cơn thuỷ triều đang lên dồn những đợt sóng lớn vào bờ. Lướt sóng tốt nhất khi triều lên xuống hoán đổi, tuy nhiên để đoán biết thời điểm này cần một số tính toán thiên văn chính xác. May mắn là ai đó đã tính toán xong thời điểm này. Những người chơi lướt sóng chỉ cần xem đồng hồ rồi đối chiếu với bảng thời gian biểu thuỷ triều. Nó đây rồi - lướt thôi! Tính toán được thời điểm này nghĩa là bạn đã có thể có được năng lượng mạnh mẽ nhất từ mặt trăng. Nhưng với các loài sống dựa vào nó, sự dịch chuyển phức tạp này có thể khiến cuộc sống của chúng trở lên rất nguy hiểm.Thuỷ triều rút xuống làm lộ ra thức ăn cho nhiều loài sinh vật. Nhiều sinh vật nhỏ bé lộ ra là thức ăn cho lòa c Khi thuỷ triều rút chính là lúc ăn tối, không chỉ cho một con cua lính này, mà là cả đội quân khổng lồ của chúng. Chúng đang hành quân tới mép nước. Quá nhiều con cua mồi để chọn, động vật săn mồi thấy khó khăn khi phải chọn ra một con. Loài cua lính chỉ có thể lọc thức ăn trên bờ biển khi cát còn ướt. Vì thế chúng không thể ở đây lâu. Có điều gì đó bất thường xảy ra, ngay khi cơn thủy triều quay lại. Đó chính là mệnh lệnh rút lui. Một khi thấy lệnh rút lui lũ cua biến mất khỏi bãi biển. Thường là vậy. Nếu ở lại đây quá lâu chúng có thể mất mạng. Thuỷ triều đến cùng với lũ cá đang đói.
Dù cho thời gian thuỷ triều liên tục thay đổi, lũ cua lính không bao giờ bị nhầm lẫn.Bằng cách nào mà chúng biết chính xác được thời gian đó ?Liệu chúng có thể cảm nhận được chuyển động dưới cát ? Có phải do chúng có tầm nhìn rất tốt ? Hay chúng có khả năng đặc biệt khác ? Nếu nhốt con cua lại chúng ta có thể tìm ra bí mật làm sao lũ cua dự đoán chính xác thời gian triều rút. Ta chỉ cần theo dõi hành động của con cua khi triều lên xuống. Khi triều rút, nó chạy loăng quăng như thể đi kiếm ăn. Nhưng khi triều rút nó đứng im một cách bí ẩn, tự đào hang chui xuống cát. Vậy bí mật nằm ở chiếc đồng hồ bên trong, thứ liên hệ không phải với mặt trời mà là mặt trăng. Không những thế, nó rất phức tạp. Nó có thể tự điều chỉnh. Chúng ta thức dậy vào một thời điểm mọi ngày dù có sai khác chút ít. Những con cua thức dậy mỗi ngày khác nhau cả tiếng đồng hồ. Đó là lý do lũ cua chiến binh có được thời gian chính xác. Nhưng chúng không phải là loài duy nhất luôn chú ý đến thời gian. Nhiều loài hoa nở vào ban ngày, nhưng chúng không nở cùng nhau. Ví dụ vào buổi sáng.Có loài nở ngay khi bình minh ló ra, có loài như hoa mesemb (xương rồng) Nam Phi lại đợi đến tận trưa. Loài hoa anh thảo ban đêm, như tên gọi của nó, giữ cho đến qua lúc hoàng hôn mới nở. Thế điều gì đang diễn ra trên thế giới ? Liệu cây cối có thể chỉ cho ta thời gian? Khi muốn kết hạt, các loài hoa gặp một vấn đề lớn. Chúng phải dùng thủ thuật để phát tán phấn hoa với nhau khi mà bản thân chúng bị chôn chân một chỗ. Các loài hoa cần côn trùng mang phấn hoa phát tán với nhau.Để thu hút côn trùng, các loài hoa cần phải hấp dẫn được chúng. Chúng làm được điều này nhờ vào màu sắc sặc sỡ và hương thơm Nhưng lũ côn trùng đến đâu cũng bị các loài hoa hấp dẫn. Đó là lý do một số loài hoa phải sử dụng thủ đoạn để nổi bật giữa muôn vàn loài hoa.Tất cả đều liên quan đến thời gian hoa nở.Nở sớm nhất vào buổi sáng chính là những bông hoa bìm bìm (morning glory). Có vẻ việc này không được ổn vì lúc này các loài côn trùng vẫn chưa thể bay đi được. Nhưng loài bìm bìm đang chờ đợi một loài thức dậy rất sớm. Loài ong Nghê to lớn tới mức chúng không cần mặt trời để sưởi ấm cơ thể. Nó vẫy cánh chắc khoẻ để tự sinh ra nhiệt lượng - nhờ đó mới 5h sáng nó đã có thể bay đi. Và phần thưởng buổi sáng đã chờ đợi chúng tới. Đổi lại việc thụ phấn cho hoa, lũ ong được uống no mật. Cây anh túc có một chiến lược khác. Nó ít kén chọn loài côn trùng nào được thụ phấn, nó đợi đến thời điểm sau bữa sáng mới nở hoa. Màu cam rực rỡ quyết định tương lai sống còn cho chúng. Khi trời mưa hay gió, hoa anh túc khép lại. Cuối buổi sáng tất cả các loài hoa đều nở rực rỡ khắp nơi - chúng cố giành lấy các loài côn trùng có cánh để nhờ giúp đỡ. Nhưng loài xương rồng Mesembis chỉ vừa mới nở. Làm thế nào để cạnh tranh khi chúng nở muộn vậy ? Nó làm được nhờ có sự phù hợp với loài côn trùng hay dạy muộn để thụ phấn. Bọ cánh cứng khỉ không thể cất cánh cho đến khi cơ thể của nó nóng đến 27°C. Vì vậy, chúng chỉ ra ngoài vào khoảng thời gian nóng nhất trong ngày. Chúng đến khi các bông xương rồng đầy quyến rũ đã sẵn sàng. Nhưng thời gian bị giới hạn. Ngay khi nhiệt độ ban ngày giảm xuống, những con bọ khỉ bị kiệt sức. Các bông hoa xương dồng cũng khép lại. Có một loài hoa vẫn không nở sau khi mặt trời lặn, lúc mà hầu như các loài khác đã đi ngủ. Chỉ khi đó bông anh thảo đêm mới tỏa hương thơm quyến rũ khắp khu vườn. Nó thu hút các loài bay đêm như lũ bướm đêm này. Chờ đến cuối ngày, loài anh thảo ban đêm có thể thu hút tất cả các loài côn trùng ban đêm. Có vẻ kế hoạch của chúng thực sự đã thành công dựa vào thời gian khác biêt. Qua nhiều ngày chúng tiếp tục thu hút các loài côn trùng qua lại. Đó là một cách rất hiệu quả để thụ phấn. Và điều quan trọng nhất là, nó đảm bảo cho các thế hệ sau của chúng. Tính toán thời gian trong vòng một ngày là vậy, thế còn cho nhiều tháng hay nhiều năm thì sao ? Đôi khi điều này là cần thiết. Đặc biệt là khi cần giữ cho cả gia đình đi đúng hướng. Và với một loài động vật miền Bắc Mỹ, đó thực sự là một cuộc chiến sinh tử với thời gian.Lúc này đang là giữa mùa hè ở miền bắc Quebec Canada, một đàn tuần lộc khổng lồ bao trùm khắp các đồng cỏ vùng lãnh nguyên. Đây là đồng cỏ xanh tốt nhất trong vùng. Và là nơi rất tốt để chúng sinh con. Nhưng đàn tuần lộc không thể ở đây được. Chúng chuẩn bị phải rời đi. Điều gì đang thúc đẩy chúng ? Chúng sống rất xa phương bắc và cuộc sống của chúng phụ thuộc rất nhiều theo các mùa. Bây giờ là tháng sáu, những đồng cỏ ấm áp này sắp sửa bao phủ bởi băng tuyết. Khi dấu hiệu mùa thu đến, đàn tuần lộc phải quay về phương Nam.Nó bắt đầu cho một cuộc chạy đua marathon khó tin. Sẽ có một thời hạn bắt buộc. Chúng phải quay lại đồng cỏ này vào tháng sáu năm sau để sinh con non.Càng đi xa về phía nam, chúng càng mất thời gian quay trở lai.Vì vậy chúng vừa phải chú ý tới những thay đổi của thời tiết, vừa phải chú ý tới thời gian. Hormon là nhân tố sắp xếp lịch biểu cho chúng.Nó tỏa ra các con đực và kích thích chúng bắt đầu giao phối. Sừng phát triển và cứng cáp hơn, cho phép con đực chiến đấu để tranh giành con cái. Ban ngày ngắn hơn càng thúc đẩy hormon con cái hoạt động. Không có vấn đề gì khi cả con đực lẫn con cái đều tập trung vào một thứ. Đó là một phần trong kế hoạch đảm bảo tất cả các con cái mang thai cùng một lúc.Khi hoàn tất, chúng ngay lập tức quay đầu về phương bắc, về với vùng đồng cỏ của chúng. Nhưng giờ đây thời tiết xấu đang chặn đường chúng. Giờ đây, việc mắc kẹt ở đây không phải một lựa chọn dễ chịu. Chúng ăn địa y mọc dưới tuyết.Chúng liên tục tìm kiếm địa y bởi nó chỉ có it dinh dưỡng. Đám địa y không cung cấp đủ dinh dưỡng cho con mẹ. Đôi khi nó không còn sống kịp.Các con tuần lộc mẹ như đang đi trên dây vậy. Tháng sáu là hạn chót cho chúng ngày càng gần hơn. Chúng sắp sửa sinh mà vẫn cách xa 4000 km để tới được đồng cỏ xanh tốt nơi chúng sẽ sinh con non. Mặc cho măt đất còn đóng băng, tiếng chuông báo hiệu đã rung lên, hối thúc con cái tiếp tục tiến về phương bắc.Chúng đã chạy cả tháng trời.Chúng đã chạy tới 9000 km, tất cả để có thể trở về đồng cỏ đúng lúc. Chúng đã trở lại, ngay khi đồng cỏ đang xanh tươi nhất. Đã có một chút thông minh ở đây. Hàng ngàn bê con được sinh ra trong cùng một vài ngày và chúng đã sinh ra đúng lúc. Đó là bởi vì ở đây có một đường sống hẹp khi đồng cỏ xanh tốt nhất giúp bê con có thể lớn nhanh nhờ vào nguồn sữa mẹ giàu dinh dưỡng. Chúng đã bắt kịp hạn chót nhưng thời gian thì không hề dừng lại. Chỉ một giờ sau khi sinh con bê đã phải biết chạy để bắt kịp với mẹ nó cùng hòa vào cuộc đua marathon với thời gian.Nhịp độ sống trong tự nhiên trên Trái đất giữ các loài sinh vật trong chúng như trong một chiếc vali. Để tồn tại, chúng chỉ cần bắt kịp với nhịp sống đó. Nhưng tạo hoá đã sắp đặt sinh ra một số loài sinh vật đặc biệt có khả năng bước ra khỏi cỗ máy thời gian liên tục này. Chúng có khả năng tự lập lịch trình cho riêng mình. Như ở đây, trị trấn Elkin, Bắc Carolina, đang bị bao phủ bởi đàn ve sầu khắp nơi. Thông thường các loài chim và thú săn mồi sẽ có được một ngày no nê. Nhưng lạ thay, không ai dám ăn chúng.Nếu các loài khác không hề biết lũ ve sầu là ai. Điều gì sẽ xảy ra?Đây là những con ve sầu sống theo chu kỳ nhiều năm, vì chúng có một chiến lược khéo léo để đánh lừa kẻ thù của mình, để thấy được điều này, chúng ta phải quay lại nửa thế kỷ trước khi mà thị trấn Elkin trông rất khác biệt.Chỉ có một thứ quen thuộc đó là đàn ve.Các cư dân của thị trấn có thể có thời gian của riêng họ, nhưng những con ve sầu trưởng thành này không có thời gian để mất.Chúng chỉ có ba tuần để kết thúc chu kỳ sống. Đầu tiên chúng phải tìm ra con cái, thật đơn giản với số lượng lớn như vậy.Khi giao phối xong, con cái đẻ trứng lên các cành cây. Sau khi nở ấu trùng rơi xuống đất rồi tự chui xuống lòng đất. Điều này tự nó không có gì bất thường. Nhưng để ý điều xảy ra tiếp theo thực sự làm chúng ta ngạc nhiên.Để ý tới thay đổi trong thời trang của con người thay đổi theo thời gian, nhưng lũ ve đã biến đâu mất. Thực tế là chúng ta phải tua nhanh thời gian mới thấy được một số dấu hiệu trở lại của chúng.Khi Neil Armstrong bước những bước đi đầu tiên trên mặt trăng, trên mặt đất mọi người đang trong mùa hè yêu đương. Đám ve sầu cũng sốt sắng cho mùa hè yêu đương của riêng chúng.Thế giới tiếp tục thay đổi, nhưng những con ve sầu thì vẫn giữ thói quen cũ. Chúng lại ẩn nấp rồi biến mất khỏi tầm nhìn. Bau lâu nữa chúng ta mới lại được thấy chúng ? Thế hệ tiếp theo đang vùi mình trong lòng đất, bằng cách nào chúng có thể biết chính xác thời gian đã trôi đi ? Ngày nay chúng ta cho rằng ve sầu biết được thời gian nhờ lượng sáp thay đổi theo mùa trong dễ cây. Chúng đang thực sự đếm thời gian. Chúng rất ít khi xuất hiện trở lại. Sao chúng lại phải lẩn tránh lâu đến vậy ? Đó là do khi chúng ít xuất hiện, không loài động vật nào nhận ra chúng có thể ăn được. Thực tế là hầu hết động vật không nghĩ chúng có thể ăn những con ve - có thể chúng chỉ thấy cảnh tượng này một lần trong đời. Với ít mối đe doạ, những nữ thần ve tiếp tục giai đoạn cuối trong vòng đời phát triển của nó. Ở đây chúng có thể băng qua thời gian và lột xác để trưởng thành trong yên bình. Buổi sáng, khắp cả thị trấn Elkinis tràn ngập xác ve sầu. Chừng nào chúng còn có thể tính toán chính xác và xuất hiện cùng nhau, loài ve tiếp tục đánh lừa kẻ thù của chúng. Đó không chỉ là một tính toán tuyệt vời, đó còn là sự khéo léo trong sinh học. Và loài ve sầu 17 năm thực sự đã thoát khỏi miệng kẻ săn mồi trong cuộc chạy đua với thời gian. Theo dõi ba thế hệ ve theo thời gian, chúng ta sẽ khám phá bí mật cho sự thành công của chúng. Nhưng nếu chúng ta quay lại cả ngàn thế hệ ve thì sao ? Những bí mật gì sẽ lộ ra trước mắt bạn ? Bay đi với cái mỏ cồng kềnh này không hề dễ dàng gì. Bằng cách nào con chim ruồi kém may mắn này trở nên đặc biệt trong thế giới các loài chim ?
Đó là câu chuyện khá hài ước về điều gì sẽ xảy ra khi một con chim đói khát đi tìm thức ăn. Tất cả các loài chim ruồi đều lựa chọn các loài hoa nhiều mật. Nó phải làm việc mới có được thức ăn - bay trong không trung rồi đưa mỏ vào bông hoa để hút mật. Việc này cần rất nhiều năng lượng, càng hút nhiều mật hoa, con chim càng mệt và khát.Nó đã bị nghiện mật hoa. Nhưng lý do là loài hoa đã điều khiển loài chim, bởi vì chúng cần phát tán phấn hoa. Những con chim được uống mật hoa, đổi lại phấn hoa bám vào trán của chúng. Theo thời gian các bông hoa dần giới hạn loài chim nào có thể hút được mật của nó. Hoa thay đổi hình dạng theo cách không phải loài chim nào cũng đến. Nó như là cái khoá và chìa khoá mở tủ đồ uống vậy. Chỉ những con chim với cái mỏ phù hợp mới tiếp cận được. Nhưng môt con chim đã cố gắng đánh lừa mánh khoé này. Hàng ngàn năm trước, chim mỏ kiếm với cái mỏ dài hơn đã giành ưu thế và lừa được những cây cà độc dược. Nhưng cái đầu của nó không còn tiếp xúc với phấn hoa, vì thế bông hoa phản ứng bằng cách dài theo. Qua nhiều thế hệ, hoa và chim thay nhau tìm cách vượt lên. Cả hai ngày càng dài hơn, ngày càng phụ thuộc vào nhau. Không loài chim nào có thể tiếp cận mât hoa và chim ruồi mỏ kiếm cũng đang mắc kẹt ở đây. Và điều này dường như không thể dừng lại được. Với chúng, tương lai như con đường một chiều, nhiều khả năng sẽ kết thúc trong tuyệt chủng. Nhờ tua nhanh thời gian theo cả ngày, tháng và năm, chúng ta thấy được sự sống thích nghi với một thế giới luôn thay đổi, nhưng liệu có thứ gì đánh lừa được thời gian và sống mãi ? Con người đã làm rất tốt để kéo dài tuổi thọ cho mình. Với hỗ trợ từ gia đình và sức khoẻ tốt hơn chúng ta đã kéo thêm được hàng chục năm tuổi thọ. Hình như có thứ gì đó gần như đã kiểm soát được tính kỳ diệu của thời gian trên trái đất. Muốn khám phá bí mật của cuộc sống vĩnh hằng này, chúng ta phải đến một nhà thờ cổ ở nước Anh, nhưng là quay lại một ngàn sáu trăm năm ... tại một lễ tang thời Trung Cổ. Đó là một buổi tưởng niệm rất đơn sơ nhưng những người Kitô đàu tiên này đã đánh dấu ngôi mộ bằng cách trồng lên một cây thuỷ tùng non. Có lẽ tổ tiên của chúng ta đã linh cảm được sự sống trường tồn của cái cây này. Khi xem nhanh cái cây lớn lên, liệu bí mật của nó có được tiết lộ ? Trong hai trăm năm đầu tiên nó chứng kiến cảm xúc với hầu hết các cây gỗ xung quanh. Có lẽ vì nó đánh dấu một ngôi mộ nên cây thuỷ tùng của chúng ta được tha không đốn hạ. Khi len lỏi sống tới thế kỷ thứ 3, nó bắt đầu tiết lộ một sức mạnh huyền bí. Chỉ có thịt quả của nó là ăn được vì không có độc.Lá và vỏ cây có độc nên không bị ăn. Những chiếc lá kim của nó như một lời nguyền. Khi rơi xuống chúng giải phóng chất độc tan vào đất. Nó dọn sạch những cây sống cạnh tranh để có được nền đất tốt nhất cho mình.Đây là cách nó mang lại cho mình một sư khởi đầu tốt.Nó đứng vững như một tu sĩ truyền bá đạo Kitô đi khắp nước Anh, vì đất quanh nó được chọn làm nghĩa trang ưa thích. Một nhà thờ được xây lên trên mảnh đất linh thiêng này. Qua hàng thế kỷ nhà thờ được mỏ rộng và xây cao thêm. Trong khi đó cây thuỷ tùng dường như làm chủ vận mệnh của mình. Nó không chỉ phát triển chậm lại. Nó có khả năng ngừng phát triển hoàn toàn. Đó là thủ đoạn mà cái cây của chúng ta sẽ cần tới, khi chúng ta quay lại thời Trung Cổ đầy rắc rối.
Thời tiết trở nên rất tồi tệ. Mùa đông dài và lạnh hơn, những trận mưa tầm tã liên miên. Nhiều cây bên cạnh nó bị quật đổ trong gió bão. Nhưng cây thủy tùng vẫn đứng vững. Quá trình sinh trưởng chậm chạm giúp thân của nó rất chắc khoẻ.Thân và cành cây thuỷ tùng trở nên rất rẻo dai hơn bao giờ hết. Đó là thời tiết thời trung cổ, nhưng khi 1200 năm tuổi một thảm hoạ khác chuẩn bị giáng lên đầu cái cây. Khi đội kỵ binh mũ tròn cát cứ đất nước, nhiều viên đạn găm vào thân cây, nó lại phải tự chống chọi với một cuộc chiến mới. Thân gỗ chắc khoẻ, thứ giúp nó rất nhiều, đang bị mục nước giữa các nhánh cây. Tim của nó bắt đầu mục nát. Nó sẽ giết cái cây ? Nhưng vào những giờ phút cuối cùng của mình, rất bất ngờ nó đã dùng một thủ thuật (trick) đặc biệt. Cái cây tự mở ra một đường sống. Từ tán cây trên một cành mới, nó mọc ngược ra một rễ đâm thẳng xuống thân gỗ mục nát. Cái cây tự mọc và hấp thu chính cái xác của mình. Nó tự biến thành rễ cọc và gốc mới. Rễ mới xuyên qua chính tâm của mình xuống lớp đất, tự trồng lại chính nó. Nó là loài cây có sức mạnh tự tái sinh lần này qua lần khác. Được trồng mới lại, cái cây tiếp tục sinh trưởng đến tận thế kỷ XXI. Giờ đây cây cổ thụ đã một ngàn 600 năm tuổi và tiếp tục sống khoẻ. Nhiều lễ thành hôn chụp lưu niệm bên gốc cổ thụ. Cây thuỷ tùng này đã sống rất lâu và ai mà biết được nó sẽ sống đến bao giờ? Cái cây cổ này không hề biết gì về tuổi già hay cái chết. Nó dường như đã tìm được chiếc chén thánh rồi có sức mạnh đặc biệt để sống mãi với thời gian. Tất nhiên cấy thuỷ tùng này không phải là kẻ chiến thắng duy nhất. Theo thời gian, mỗi cá thể có thể chết đi, cả một loài có thể thích nghi được hay bị diệt vong. Nhưng bản thân sự sống - dù ở các dạng khác nhau luôn gắn kết chặt chẽ với tự nhiên theo thời gian - giờ đây nó đã trải qua 3 tỷ 500 triệu năm ! Đó là sức sống. Và đó là những nhân tố quan trọng nhất trong cuộc đua sinh tồn với thời gian.
https://www.youtube.com/watch?v=4Aw_m6xuZ6Y&list=PLEC7831C0000FFC2E&index=6
http://www.bbc.co.uk/programmes/p00gqnyf
Nếu như bạn có thể ngăn cản sự trôi đi liên tục của thời gian .... làm nó trôi chậm lại ... hay đẩy nó đi nhanh hơn. Nếu bạn có thể dừng bước đi của thời gian ... thậm chí khiến thời gian quay ngược về quá khứ. Thế giới mà chúng ta vẫn thấy sẽ trở nên rất khác biệt. Thử nghĩ xem khi con người chúng ta có thể tiến hành một cuộc du hành xuyên qua thời gian.
Mọi người luôn luôn phải theo sát giờ giấc từng ngày. Cuộc sống như là một cuộc chạy đua với thời gian. Mọi sinh vật sống đều chịu áp lực hàng ngày hàng giờ thôi thúc chúng đi tìm kiếm ăn ... kết đôi và làm tổ... nhưng trước khi tất thảy hoạt động đó diễn ra, thời gian của chúng liên tục được đếm.
Bằng cách tua nhanh không gian qua ngày tháng hay nhiều năm, chúng ta sẽ thấy được cách các loài động thực vật thích nghi để tiếp tục cuộc đua với thời gian. Tại sao con chuột chỉ sống trong hai năm ...trong khi cá voi có thể đạt tới 200 tuổi ? Tại sao những con cua này có chiếc đồng hồ sinh học của riêng mình, bị reset lại mỗi ngày? Điều gì đẩy những con tuần lộc này chạy hàng ngàn km, băng qua những điều kiện khắc nghiệt nhất trên Trái đất ? Và điều gì khiến loài chim ruồi này trở nên rất đặc biệt trong thế giới loài chim ?
Đó chính là thời gian. Bằng cách tua nhanh hàng thế kỉ trong vài giây, chúng ta sẽ nhận ra một cách rõ ràng sự thay đổi sự sống ở các loài vật. Nhưng liệu có thứ gì thực sự đánh lừa thời gian và bất tử?
Động vật khác nhau có tuổi thọ khác nhau. Lấy ví dụ một người đàn ông và chú chó của mình. Cả hai đều trông giống như có thể chạy liên tục ... nhưng một trong số hộ đã qua tuổi trưởng thành. Chú chó rất khoẻ mạnh nhưng nó đã 6 tuổi, với loài chó thì nó đã ở tuổi trung niên rồi. Tại sao các loài vật lại có tuổi thọ khác nhau nhiều đến vậy ? Ngay cả với điều kiện sống tốt, một con chuột nhà được xem là khá may mắn khi nó sống được đến 2 tuổi. LIệu tuổi thọ chỉ phụ thuộc vào kích thước cơ thể ?Dĩ nhiên con chuột trưởng thành cũng nhỏ bé so với các loài khác nhưng kích thước cơ thể không phải là tất cả lý do. Xuống mặt đất kiếm mồi một lát cũng đầy nguy hiểm. Cái giá cho cuộc sống ngắn ngủi này chính là tốc độ sinh trưởng.Một con chuột sơ sinh lên với tốc độ chóng mặt. Trong vài ngày sợi lông đầu tiên mọc ra ... Rồi cơ thể của chúng dài ra ... Râu mép mọc và ... tai nở ra. Một con chuột sơ sinh trưởng thành chỉ trong NĂM tuần. Ngay lập tức nó có thể bắt đầu sinh đàn chuột con mới. Trong cuộc đời ngắn ngủi của mình, một con chuột chỉ có một vài thứ cho nó. Bạn không cần tính toán gì cũng có thể nhận ra lũ chuột có thể sinh sôi nảy nở khắp nơi. Một con chuột có thể không sống được bao lâu nhưng cách chúng sinh sôi nảy nở nhanh chóng như vậy chính là một yếu tố để sinh tồn. Một con cú hoang dã có thể sống đến tám năm. Điều gì khiến chúng sống lâu hơn ? Không chỉ to lớn hơn loài chuột. Bố mẹ của chúng phải mất cả năm kiếm mồi nuôi chim cú con. Tua nhanh thời gian nhiều tháng, chúng ta sẽ thấy được quá trình lớn lên phức tạp của chim non để trở thành một thợ săn thành công. Nó cần một cái mỏ chắc khoẻ đủ sức kẹp con mồi ... Bộ lông cánh đặc biệt giúp nó có thể lướt nhẹ trong đêm ... móng vuốt có thể kìm chặt các loài gặm nhấm ... và lông quanh mắt tạo thành hình nón thu nhận ánh sáng. Giống như những chiếc anten chảo vệ tinh, nó có thể nhận ra những chuyển động nhỏ nhất dưới mặt đất. Ngay cả khi nó đã có đầy đủ yếu tố, chú cú mới lớn vẫn cần thời gian học các kỹ năng săn mồi. Chỉ sau đó nó mới có thể hy vọng tìm thấy một con cái và có một gia đình riêng của mình. Cách sống của chúng khắt khe hơn nên loài cú phải lớn lên từng bước một.Đó là lý do tại lũ chim cú sống lâu hơn rất nhiều so với những con chuột. Có một số loài có khả năng kéo dài tuổi thọ của nó đến một mức tuyệt đối. Đứng đầu danh sách có thể kể đến loài cá voi răng sừng đầu cong ở Bắc cực - kích thước to lớn của chúng chứng tỏ chúng phải sống khá lâu, nhưng ở Bắc cực chúng phải mất hàng chục năm mới đạt đến tuổi trưởng thành. Nhưng đó không phải là điều duy nhất làm chúng chậm lớn. Trong thế giới của băng giá, có thể mất vài tuổi mới tìm được một bạn tình. Ở đây không thể ghép đôi nhanh được.Trong vùng nước đầy khó khăn này lũ cá voi cần thời gian dài để đảm bảo chắc chắn sự sống còn cho thế hệ sau. Với con người thì sao? Theo tỉ lệ kích thước, và trên thực tế, hầu hết mọi người đều tìm được bạn đời và lập gia đình ở tuổi ba mươi. Nhưng cuộc sống của chúng ta không dừng lại ở đó. Mặc dù tuổi thọ của con người đã được kéo dài thêm, chúng ta hy vọng vẫn có thể nuôi dạy con cháu qua kinh nghiệm của mình. Các động vật sống theo cộng đồng như linh trưởng, con người hay cá heo có một khoảng tuổi thọ bổ sung. Chúng ta sống thêm được để trở nên có ích khi về già. Ông bà và các thành viên trong đại gia đình có thể truyền đạt lại kinh nghiệm, tài sản và dĩ nhiên là còn có thể trông bọn trẻ con. Chuột, chim cú, cá voi và cả con người - Tất cả chúng ta đã có tuổi thọ khác nhau mà phù hợp với cách thức và nơi chúng ta đang sống. Nhưng bất kể bạn sống trên đời dài hay ngắn, tất cả chúng ta đều chịu chi phối của chiếc đồng hồ khổng lồ. Buổi sáng ở Hồng Công, hàng triệu người bắt đầu đi làm.Cảnh đông đúc nhộn nhịp này trông không giống với đời sống tự nhiên vốn có của con người. Thực tế chúng ta không chỉ đơn giản là một loài động vật. Mọi ngừoi như bị mắc kẹt vào thói quen, lịch làm việc hàng ngày. Tại một hòn đảo xa xôi tận Thái Bình Dương, loài sứa vàng đã bơi chật kín hồ. Cho đồng hồ chạy nhanh lên, chúng ta thấy lũ sứa cũng có một giờ cao điểm. Hằng ngày chúng cùng ngoi lên rồi lặn xuống băng qua hồ nước. Tại sao chúng cũng tham gia cuộc đua với loài chuột ? Manh mối nằm ở chính màu vàng trên cơ thể chúng, nó được tạo ra bởi hàng triệu tế bào tảo sống trên cơ thể sứa. Đám tảo sản sinh ra đường cộng sinh với sứa. Để giữ được màu vàng phức tạp này, đám tảo cần đến một nhân tố bí mật đó là ánh sáng mặt trời. Lý do lũ sứa bơi theo ánh nắng.Sứa bơi lên mang theo tảo mỗi buổi sáng. Hồ nước trở lên rực rỡ như thạch nổi lên mặt nước, nhưng những con sứa chưa chấm dứt công việc của mình. Cả ngày chúng phải bơi khắp hồ nước, bám theo bóng cung của mặt trời. Đó là một ngày dài, nhưng để sống sót chúng chỉ có cách kiêm ăn này. Quan hệ cộng sinh của chúng rất thành công, lũ sứa đã sinh sôi tràn khắp hồ, phải đến 10 triệu con. Khác với con người, công việc của chúng không có nghỉ giải lao. Ngày này qua ngày khác, giờ này rồi giờ khác. Mặt trời lặn xuống làm tín hiệu khiến lũ sứa lặn sâu xuống hồ. Cũng như chúng ta cần để hành khách xuống xe nghỉ ngơi và phục hồi sức khoẻ, đám tảo cần nghỉ ngơi hấp thu dinh dưỡng đã chìm xuống đáy. Loài tảo đến đây trên cơ thể những con sứa. Ngày mai mọi thứ lại bất đầu như vậy. Ở đây mặt trời là ông chủ. Con người cũng như nhiều loài sinh vật khác, đồng hồ sinh học bắt đầu đếm khi hơi ấm và ánh sáng mặt trời tràn đến, và tắt khi nó chìm khỏi tầm nhìn. Nhịp điệu hàng ngày này xoay vần lấy chúng ta. Có thể bạn không cảm nhận được nó, nhưng chiếc đồng hồ lớn trên bầu trời đã đặt ra thời điểm bạn làm việc tốt nhất. Nhưng nó không chỉ là thứ duy nhất kiểm soát sự sống trên Trái đất...Ở gần chúng ta là mặt trăng và nó cũng gây ảnh hưởng mạnh mẽ lên nhiều loài động vật. Khi quay xung quanh Trái đất nó kéo lệch một lượng nước biển khổng lồ và gây ra thuỷ triều. Thuỷ triều lên xuống hai lần mỗi ngày nhưng đó không chỉ thể hiện có vậy. Mỗi ngày thời gian của triều mới dịch sớm trước gần một giờ.Đó là một lịch trình phức tạp, vậy làm thế nào để sống dựa vào nó? Hai giờ chiều tại thiên đường lướt sóng bên bờ biển nước Úc, những cơn thuỷ triều đang lên dồn những đợt sóng lớn vào bờ. Lướt sóng tốt nhất khi triều lên xuống hoán đổi, tuy nhiên để đoán biết thời điểm này cần một số tính toán thiên văn chính xác. May mắn là ai đó đã tính toán xong thời điểm này. Những người chơi lướt sóng chỉ cần xem đồng hồ rồi đối chiếu với bảng thời gian biểu thuỷ triều. Nó đây rồi - lướt thôi! Tính toán được thời điểm này nghĩa là bạn đã có thể có được năng lượng mạnh mẽ nhất từ mặt trăng. Nhưng với các loài sống dựa vào nó, sự dịch chuyển phức tạp này có thể khiến cuộc sống của chúng trở lên rất nguy hiểm.Thuỷ triều rút xuống làm lộ ra thức ăn cho nhiều loài sinh vật. Nhiều sinh vật nhỏ bé lộ ra là thức ăn cho lòa c Khi thuỷ triều rút chính là lúc ăn tối, không chỉ cho một con cua lính này, mà là cả đội quân khổng lồ của chúng. Chúng đang hành quân tới mép nước. Quá nhiều con cua mồi để chọn, động vật săn mồi thấy khó khăn khi phải chọn ra một con. Loài cua lính chỉ có thể lọc thức ăn trên bờ biển khi cát còn ướt. Vì thế chúng không thể ở đây lâu. Có điều gì đó bất thường xảy ra, ngay khi cơn thủy triều quay lại. Đó chính là mệnh lệnh rút lui. Một khi thấy lệnh rút lui lũ cua biến mất khỏi bãi biển. Thường là vậy. Nếu ở lại đây quá lâu chúng có thể mất mạng. Thuỷ triều đến cùng với lũ cá đang đói.
Dù cho thời gian thuỷ triều liên tục thay đổi, lũ cua lính không bao giờ bị nhầm lẫn.Bằng cách nào mà chúng biết chính xác được thời gian đó ?Liệu chúng có thể cảm nhận được chuyển động dưới cát ? Có phải do chúng có tầm nhìn rất tốt ? Hay chúng có khả năng đặc biệt khác ? Nếu nhốt con cua lại chúng ta có thể tìm ra bí mật làm sao lũ cua dự đoán chính xác thời gian triều rút. Ta chỉ cần theo dõi hành động của con cua khi triều lên xuống. Khi triều rút, nó chạy loăng quăng như thể đi kiếm ăn. Nhưng khi triều rút nó đứng im một cách bí ẩn, tự đào hang chui xuống cát. Vậy bí mật nằm ở chiếc đồng hồ bên trong, thứ liên hệ không phải với mặt trời mà là mặt trăng. Không những thế, nó rất phức tạp. Nó có thể tự điều chỉnh. Chúng ta thức dậy vào một thời điểm mọi ngày dù có sai khác chút ít. Những con cua thức dậy mỗi ngày khác nhau cả tiếng đồng hồ. Đó là lý do lũ cua chiến binh có được thời gian chính xác. Nhưng chúng không phải là loài duy nhất luôn chú ý đến thời gian. Nhiều loài hoa nở vào ban ngày, nhưng chúng không nở cùng nhau. Ví dụ vào buổi sáng.Có loài nở ngay khi bình minh ló ra, có loài như hoa mesemb (xương rồng) Nam Phi lại đợi đến tận trưa. Loài hoa anh thảo ban đêm, như tên gọi của nó, giữ cho đến qua lúc hoàng hôn mới nở. Thế điều gì đang diễn ra trên thế giới ? Liệu cây cối có thể chỉ cho ta thời gian? Khi muốn kết hạt, các loài hoa gặp một vấn đề lớn. Chúng phải dùng thủ thuật để phát tán phấn hoa với nhau khi mà bản thân chúng bị chôn chân một chỗ. Các loài hoa cần côn trùng mang phấn hoa phát tán với nhau.Để thu hút côn trùng, các loài hoa cần phải hấp dẫn được chúng. Chúng làm được điều này nhờ vào màu sắc sặc sỡ và hương thơm Nhưng lũ côn trùng đến đâu cũng bị các loài hoa hấp dẫn. Đó là lý do một số loài hoa phải sử dụng thủ đoạn để nổi bật giữa muôn vàn loài hoa.Tất cả đều liên quan đến thời gian hoa nở.Nở sớm nhất vào buổi sáng chính là những bông hoa bìm bìm (morning glory). Có vẻ việc này không được ổn vì lúc này các loài côn trùng vẫn chưa thể bay đi được. Nhưng loài bìm bìm đang chờ đợi một loài thức dậy rất sớm. Loài ong Nghê to lớn tới mức chúng không cần mặt trời để sưởi ấm cơ thể. Nó vẫy cánh chắc khoẻ để tự sinh ra nhiệt lượng - nhờ đó mới 5h sáng nó đã có thể bay đi. Và phần thưởng buổi sáng đã chờ đợi chúng tới. Đổi lại việc thụ phấn cho hoa, lũ ong được uống no mật. Cây anh túc có một chiến lược khác. Nó ít kén chọn loài côn trùng nào được thụ phấn, nó đợi đến thời điểm sau bữa sáng mới nở hoa. Màu cam rực rỡ quyết định tương lai sống còn cho chúng. Khi trời mưa hay gió, hoa anh túc khép lại. Cuối buổi sáng tất cả các loài hoa đều nở rực rỡ khắp nơi - chúng cố giành lấy các loài côn trùng có cánh để nhờ giúp đỡ. Nhưng loài xương rồng Mesembis chỉ vừa mới nở. Làm thế nào để cạnh tranh khi chúng nở muộn vậy ? Nó làm được nhờ có sự phù hợp với loài côn trùng hay dạy muộn để thụ phấn. Bọ cánh cứng khỉ không thể cất cánh cho đến khi cơ thể của nó nóng đến 27°C. Vì vậy, chúng chỉ ra ngoài vào khoảng thời gian nóng nhất trong ngày. Chúng đến khi các bông xương rồng đầy quyến rũ đã sẵn sàng. Nhưng thời gian bị giới hạn. Ngay khi nhiệt độ ban ngày giảm xuống, những con bọ khỉ bị kiệt sức. Các bông hoa xương dồng cũng khép lại. Có một loài hoa vẫn không nở sau khi mặt trời lặn, lúc mà hầu như các loài khác đã đi ngủ. Chỉ khi đó bông anh thảo đêm mới tỏa hương thơm quyến rũ khắp khu vườn. Nó thu hút các loài bay đêm như lũ bướm đêm này. Chờ đến cuối ngày, loài anh thảo ban đêm có thể thu hút tất cả các loài côn trùng ban đêm. Có vẻ kế hoạch của chúng thực sự đã thành công dựa vào thời gian khác biêt. Qua nhiều ngày chúng tiếp tục thu hút các loài côn trùng qua lại. Đó là một cách rất hiệu quả để thụ phấn. Và điều quan trọng nhất là, nó đảm bảo cho các thế hệ sau của chúng. Tính toán thời gian trong vòng một ngày là vậy, thế còn cho nhiều tháng hay nhiều năm thì sao ? Đôi khi điều này là cần thiết. Đặc biệt là khi cần giữ cho cả gia đình đi đúng hướng. Và với một loài động vật miền Bắc Mỹ, đó thực sự là một cuộc chiến sinh tử với thời gian.Lúc này đang là giữa mùa hè ở miền bắc Quebec Canada, một đàn tuần lộc khổng lồ bao trùm khắp các đồng cỏ vùng lãnh nguyên. Đây là đồng cỏ xanh tốt nhất trong vùng. Và là nơi rất tốt để chúng sinh con. Nhưng đàn tuần lộc không thể ở đây được. Chúng chuẩn bị phải rời đi. Điều gì đang thúc đẩy chúng ? Chúng sống rất xa phương bắc và cuộc sống của chúng phụ thuộc rất nhiều theo các mùa. Bây giờ là tháng sáu, những đồng cỏ ấm áp này sắp sửa bao phủ bởi băng tuyết. Khi dấu hiệu mùa thu đến, đàn tuần lộc phải quay về phương Nam.Nó bắt đầu cho một cuộc chạy đua marathon khó tin. Sẽ có một thời hạn bắt buộc. Chúng phải quay lại đồng cỏ này vào tháng sáu năm sau để sinh con non.Càng đi xa về phía nam, chúng càng mất thời gian quay trở lai.Vì vậy chúng vừa phải chú ý tới những thay đổi của thời tiết, vừa phải chú ý tới thời gian. Hormon là nhân tố sắp xếp lịch biểu cho chúng.Nó tỏa ra các con đực và kích thích chúng bắt đầu giao phối. Sừng phát triển và cứng cáp hơn, cho phép con đực chiến đấu để tranh giành con cái. Ban ngày ngắn hơn càng thúc đẩy hormon con cái hoạt động. Không có vấn đề gì khi cả con đực lẫn con cái đều tập trung vào một thứ. Đó là một phần trong kế hoạch đảm bảo tất cả các con cái mang thai cùng một lúc.Khi hoàn tất, chúng ngay lập tức quay đầu về phương bắc, về với vùng đồng cỏ của chúng. Nhưng giờ đây thời tiết xấu đang chặn đường chúng. Giờ đây, việc mắc kẹt ở đây không phải một lựa chọn dễ chịu. Chúng ăn địa y mọc dưới tuyết.Chúng liên tục tìm kiếm địa y bởi nó chỉ có it dinh dưỡng. Đám địa y không cung cấp đủ dinh dưỡng cho con mẹ. Đôi khi nó không còn sống kịp.Các con tuần lộc mẹ như đang đi trên dây vậy. Tháng sáu là hạn chót cho chúng ngày càng gần hơn. Chúng sắp sửa sinh mà vẫn cách xa 4000 km để tới được đồng cỏ xanh tốt nơi chúng sẽ sinh con non. Mặc cho măt đất còn đóng băng, tiếng chuông báo hiệu đã rung lên, hối thúc con cái tiếp tục tiến về phương bắc.Chúng đã chạy cả tháng trời.Chúng đã chạy tới 9000 km, tất cả để có thể trở về đồng cỏ đúng lúc. Chúng đã trở lại, ngay khi đồng cỏ đang xanh tươi nhất. Đã có một chút thông minh ở đây. Hàng ngàn bê con được sinh ra trong cùng một vài ngày và chúng đã sinh ra đúng lúc. Đó là bởi vì ở đây có một đường sống hẹp khi đồng cỏ xanh tốt nhất giúp bê con có thể lớn nhanh nhờ vào nguồn sữa mẹ giàu dinh dưỡng. Chúng đã bắt kịp hạn chót nhưng thời gian thì không hề dừng lại. Chỉ một giờ sau khi sinh con bê đã phải biết chạy để bắt kịp với mẹ nó cùng hòa vào cuộc đua marathon với thời gian.Nhịp độ sống trong tự nhiên trên Trái đất giữ các loài sinh vật trong chúng như trong một chiếc vali. Để tồn tại, chúng chỉ cần bắt kịp với nhịp sống đó. Nhưng tạo hoá đã sắp đặt sinh ra một số loài sinh vật đặc biệt có khả năng bước ra khỏi cỗ máy thời gian liên tục này. Chúng có khả năng tự lập lịch trình cho riêng mình. Như ở đây, trị trấn Elkin, Bắc Carolina, đang bị bao phủ bởi đàn ve sầu khắp nơi. Thông thường các loài chim và thú săn mồi sẽ có được một ngày no nê. Nhưng lạ thay, không ai dám ăn chúng.Nếu các loài khác không hề biết lũ ve sầu là ai. Điều gì sẽ xảy ra?Đây là những con ve sầu sống theo chu kỳ nhiều năm, vì chúng có một chiến lược khéo léo để đánh lừa kẻ thù của mình, để thấy được điều này, chúng ta phải quay lại nửa thế kỷ trước khi mà thị trấn Elkin trông rất khác biệt.Chỉ có một thứ quen thuộc đó là đàn ve.Các cư dân của thị trấn có thể có thời gian của riêng họ, nhưng những con ve sầu trưởng thành này không có thời gian để mất.Chúng chỉ có ba tuần để kết thúc chu kỳ sống. Đầu tiên chúng phải tìm ra con cái, thật đơn giản với số lượng lớn như vậy.Khi giao phối xong, con cái đẻ trứng lên các cành cây. Sau khi nở ấu trùng rơi xuống đất rồi tự chui xuống lòng đất. Điều này tự nó không có gì bất thường. Nhưng để ý điều xảy ra tiếp theo thực sự làm chúng ta ngạc nhiên.Để ý tới thay đổi trong thời trang của con người thay đổi theo thời gian, nhưng lũ ve đã biến đâu mất. Thực tế là chúng ta phải tua nhanh thời gian mới thấy được một số dấu hiệu trở lại của chúng.Khi Neil Armstrong bước những bước đi đầu tiên trên mặt trăng, trên mặt đất mọi người đang trong mùa hè yêu đương. Đám ve sầu cũng sốt sắng cho mùa hè yêu đương của riêng chúng.Thế giới tiếp tục thay đổi, nhưng những con ve sầu thì vẫn giữ thói quen cũ. Chúng lại ẩn nấp rồi biến mất khỏi tầm nhìn. Bau lâu nữa chúng ta mới lại được thấy chúng ? Thế hệ tiếp theo đang vùi mình trong lòng đất, bằng cách nào chúng có thể biết chính xác thời gian đã trôi đi ? Ngày nay chúng ta cho rằng ve sầu biết được thời gian nhờ lượng sáp thay đổi theo mùa trong dễ cây. Chúng đang thực sự đếm thời gian. Chúng rất ít khi xuất hiện trở lại. Sao chúng lại phải lẩn tránh lâu đến vậy ? Đó là do khi chúng ít xuất hiện, không loài động vật nào nhận ra chúng có thể ăn được. Thực tế là hầu hết động vật không nghĩ chúng có thể ăn những con ve - có thể chúng chỉ thấy cảnh tượng này một lần trong đời. Với ít mối đe doạ, những nữ thần ve tiếp tục giai đoạn cuối trong vòng đời phát triển của nó. Ở đây chúng có thể băng qua thời gian và lột xác để trưởng thành trong yên bình. Buổi sáng, khắp cả thị trấn Elkinis tràn ngập xác ve sầu. Chừng nào chúng còn có thể tính toán chính xác và xuất hiện cùng nhau, loài ve tiếp tục đánh lừa kẻ thù của chúng. Đó không chỉ là một tính toán tuyệt vời, đó còn là sự khéo léo trong sinh học. Và loài ve sầu 17 năm thực sự đã thoát khỏi miệng kẻ săn mồi trong cuộc chạy đua với thời gian. Theo dõi ba thế hệ ve theo thời gian, chúng ta sẽ khám phá bí mật cho sự thành công của chúng. Nhưng nếu chúng ta quay lại cả ngàn thế hệ ve thì sao ? Những bí mật gì sẽ lộ ra trước mắt bạn ? Bay đi với cái mỏ cồng kềnh này không hề dễ dàng gì. Bằng cách nào con chim ruồi kém may mắn này trở nên đặc biệt trong thế giới các loài chim ?
Đó là câu chuyện khá hài ước về điều gì sẽ xảy ra khi một con chim đói khát đi tìm thức ăn. Tất cả các loài chim ruồi đều lựa chọn các loài hoa nhiều mật. Nó phải làm việc mới có được thức ăn - bay trong không trung rồi đưa mỏ vào bông hoa để hút mật. Việc này cần rất nhiều năng lượng, càng hút nhiều mật hoa, con chim càng mệt và khát.Nó đã bị nghiện mật hoa. Nhưng lý do là loài hoa đã điều khiển loài chim, bởi vì chúng cần phát tán phấn hoa. Những con chim được uống mật hoa, đổi lại phấn hoa bám vào trán của chúng. Theo thời gian các bông hoa dần giới hạn loài chim nào có thể hút được mật của nó. Hoa thay đổi hình dạng theo cách không phải loài chim nào cũng đến. Nó như là cái khoá và chìa khoá mở tủ đồ uống vậy. Chỉ những con chim với cái mỏ phù hợp mới tiếp cận được. Nhưng môt con chim đã cố gắng đánh lừa mánh khoé này. Hàng ngàn năm trước, chim mỏ kiếm với cái mỏ dài hơn đã giành ưu thế và lừa được những cây cà độc dược. Nhưng cái đầu của nó không còn tiếp xúc với phấn hoa, vì thế bông hoa phản ứng bằng cách dài theo. Qua nhiều thế hệ, hoa và chim thay nhau tìm cách vượt lên. Cả hai ngày càng dài hơn, ngày càng phụ thuộc vào nhau. Không loài chim nào có thể tiếp cận mât hoa và chim ruồi mỏ kiếm cũng đang mắc kẹt ở đây. Và điều này dường như không thể dừng lại được. Với chúng, tương lai như con đường một chiều, nhiều khả năng sẽ kết thúc trong tuyệt chủng. Nhờ tua nhanh thời gian theo cả ngày, tháng và năm, chúng ta thấy được sự sống thích nghi với một thế giới luôn thay đổi, nhưng liệu có thứ gì đánh lừa được thời gian và sống mãi ? Con người đã làm rất tốt để kéo dài tuổi thọ cho mình. Với hỗ trợ từ gia đình và sức khoẻ tốt hơn chúng ta đã kéo thêm được hàng chục năm tuổi thọ. Hình như có thứ gì đó gần như đã kiểm soát được tính kỳ diệu của thời gian trên trái đất. Muốn khám phá bí mật của cuộc sống vĩnh hằng này, chúng ta phải đến một nhà thờ cổ ở nước Anh, nhưng là quay lại một ngàn sáu trăm năm ... tại một lễ tang thời Trung Cổ. Đó là một buổi tưởng niệm rất đơn sơ nhưng những người Kitô đàu tiên này đã đánh dấu ngôi mộ bằng cách trồng lên một cây thuỷ tùng non. Có lẽ tổ tiên của chúng ta đã linh cảm được sự sống trường tồn của cái cây này. Khi xem nhanh cái cây lớn lên, liệu bí mật của nó có được tiết lộ ? Trong hai trăm năm đầu tiên nó chứng kiến cảm xúc với hầu hết các cây gỗ xung quanh. Có lẽ vì nó đánh dấu một ngôi mộ nên cây thuỷ tùng của chúng ta được tha không đốn hạ. Khi len lỏi sống tới thế kỷ thứ 3, nó bắt đầu tiết lộ một sức mạnh huyền bí. Chỉ có thịt quả của nó là ăn được vì không có độc.Lá và vỏ cây có độc nên không bị ăn. Những chiếc lá kim của nó như một lời nguyền. Khi rơi xuống chúng giải phóng chất độc tan vào đất. Nó dọn sạch những cây sống cạnh tranh để có được nền đất tốt nhất cho mình.Đây là cách nó mang lại cho mình một sư khởi đầu tốt.Nó đứng vững như một tu sĩ truyền bá đạo Kitô đi khắp nước Anh, vì đất quanh nó được chọn làm nghĩa trang ưa thích. Một nhà thờ được xây lên trên mảnh đất linh thiêng này. Qua hàng thế kỷ nhà thờ được mỏ rộng và xây cao thêm. Trong khi đó cây thuỷ tùng dường như làm chủ vận mệnh của mình. Nó không chỉ phát triển chậm lại. Nó có khả năng ngừng phát triển hoàn toàn. Đó là thủ đoạn mà cái cây của chúng ta sẽ cần tới, khi chúng ta quay lại thời Trung Cổ đầy rắc rối.
Thời tiết trở nên rất tồi tệ. Mùa đông dài và lạnh hơn, những trận mưa tầm tã liên miên. Nhiều cây bên cạnh nó bị quật đổ trong gió bão. Nhưng cây thủy tùng vẫn đứng vững. Quá trình sinh trưởng chậm chạm giúp thân của nó rất chắc khoẻ.Thân và cành cây thuỷ tùng trở nên rất rẻo dai hơn bao giờ hết. Đó là thời tiết thời trung cổ, nhưng khi 1200 năm tuổi một thảm hoạ khác chuẩn bị giáng lên đầu cái cây. Khi đội kỵ binh mũ tròn cát cứ đất nước, nhiều viên đạn găm vào thân cây, nó lại phải tự chống chọi với một cuộc chiến mới. Thân gỗ chắc khoẻ, thứ giúp nó rất nhiều, đang bị mục nước giữa các nhánh cây. Tim của nó bắt đầu mục nát. Nó sẽ giết cái cây ? Nhưng vào những giờ phút cuối cùng của mình, rất bất ngờ nó đã dùng một thủ thuật (trick) đặc biệt. Cái cây tự mở ra một đường sống. Từ tán cây trên một cành mới, nó mọc ngược ra một rễ đâm thẳng xuống thân gỗ mục nát. Cái cây tự mọc và hấp thu chính cái xác của mình. Nó tự biến thành rễ cọc và gốc mới. Rễ mới xuyên qua chính tâm của mình xuống lớp đất, tự trồng lại chính nó. Nó là loài cây có sức mạnh tự tái sinh lần này qua lần khác. Được trồng mới lại, cái cây tiếp tục sinh trưởng đến tận thế kỷ XXI. Giờ đây cây cổ thụ đã một ngàn 600 năm tuổi và tiếp tục sống khoẻ. Nhiều lễ thành hôn chụp lưu niệm bên gốc cổ thụ. Cây thuỷ tùng này đã sống rất lâu và ai mà biết được nó sẽ sống đến bao giờ? Cái cây cổ này không hề biết gì về tuổi già hay cái chết. Nó dường như đã tìm được chiếc chén thánh rồi có sức mạnh đặc biệt để sống mãi với thời gian. Tất nhiên cấy thuỷ tùng này không phải là kẻ chiến thắng duy nhất. Theo thời gian, mỗi cá thể có thể chết đi, cả một loài có thể thích nghi được hay bị diệt vong. Nhưng bản thân sự sống - dù ở các dạng khác nhau luôn gắn kết chặt chẽ với tự nhiên theo thời gian - giờ đây nó đã trải qua 3 tỷ 500 triệu năm ! Đó là sức sống. Và đó là những nhân tố quan trọng nhất trong cuộc đua sinh tồn với thời gian.
Time Story - Technology World
ReplyDeleteThời gian và không gian
ReplyDeletelàm vỡ vụn cái vô hạn để tạo thành những sinh mạng hữu hạn.
Không có thời gian, chỉ có những khoảnh khắc của thời gian. Toàn
ReplyDeletebộ cuộc sống của chúng ta đều nằm tại đây, trong những khoành
khắc của thời gian ấy. Vì thế trong mỗi một khoảnh khắc ngắn ngủi
ấy chúng ta phải dồn toàn tâm toàn lực.
Chúng ta thường nói thời gian qua đi mất, điều này không đúng.
Cái mất đi không phải là thời gian mà là chính chúng ta. Khi chèo
thuyền chúng ta có cảm giác là bờ đang dịch chuyển chứ không
phải là con thuyền mà ta đang ngồi trên đang dịch chuyển. Thời
gian cũng giống vậy.
Hiện tại là giao điểm giữa quá khứ và tương lai.
ReplyDeleteGiao điểm này có vẻ như vô hình nhưng trên thực tế tất cả chúng ta đểu đang ở chính trong cái giao điểm này.